Troll

Met één voet stevig geplant in de 19e-eeuwse Noordse mythologie, klautert en stampt het noorse antwoord op Godzilla zich een weg naar het beste van de populaire cultuur. De trol is ontwaakt en hoewel er duidelijke parallellen zijn met de inmiddels tien jaar oude Trolljegeren, heeft de nieuwe productie van Roar Uthaug een meer voor de hand liggende verwantschap met hedendaagse monsterfilms en misschien wel het meest in het bijzonder Warner en Legendary Pictures' Monsterverse. Spektakel heeft voorrang op het vertellen van verhalen en personages functioneren meestal als rekwisieten. Flinterdunne karikaturen waarvan het bestaan alleen maar dient om de oversized hoofdpersoon van de film te framen.

Tijdens een korte proloog maken we kennis met Nora, die met haar vader aan het rotsklimmen is. Samen kijken ze uit over de met sneeuw bedekte toppen en wordt ons uitgelegd hoe de machtige rots- en ijsformaties eigenlijk oude wezens uit vervlogen tijden zijn. Twintig jaar later is onze hoofdpersoon volwassen geworden en daarmee zijn verlies van geloof in bovennatuurlijkheid en magie. Haar banden met Nora's vader zijn allang verbroken en ze werkt nu als paleontoloog aan opgravingen langs de Noorse kust. Ver verwijderd van oude volksverhalen, legendes en bovennatuurlijkheid.

Maar wanneer een onverklaarbare elementaire kracht tot leven komt tijdens een tunneluitgraving en langzaam richting de hoofdstad van het land begint te kruipen, wordt Nora gedwongen haar verleden opnieuw onder ogen te zien, en haar bosminnende, excentrieke vader. De veiligheid van het Noorse koninkrijk staat op het spel en de vraag is wat of wie nu het wezen van steen en grind kan stoppen dat het land dreigt te verwoesten. Verschillende belangen zijn in groot conflict, want terwijl de regering en de oorlogszuchtige generaals het opblazen, zoeken Nora en haar vrienden naar steeds onconventionelere oplossingen, en wat wil het wraakzuchtige wezen eigenlijk?

Het is niet zonder jezelf de vraag te stellen, "wat als dit echt was geweest", "wat als deze wezens uit de oudheid uit de bergen en de grond waren opgestaan". Het idee is zeurend en vol mogelijkheden, iets wat roar Uthaugs film ook tot op zekere hoogte verkent en de basis legt. Troll probeert zeker niet het wiel opnieuw uit te vinden en de inspiratie van het Oost-Aziatische model is onmogelijk te negeren. Maar tegelijkertijd is het ook onmogelijk om te negeren hoe effectief de echte verbinding met de Scandinavische geschiedenis hier is. In alles van de manier waarop klassieke motieven en beelden zijn verweven tot het gebruik van Edvard Grieg's "In de Hal van de Bergkoning".

Troll is ook dankbaar bevrijd van de rubberen pakken en miniatuursteden die monsterfilms van weleer sierden. De productie van Roar Uthaug is strak en opzichtig met precies de juiste hoeveelheid podiumtijd voor het titulaire beest. Het menselijke drama wordt slim bijna volledig naar de kant verwezen en de Trol met al zijn rijke achtergrond en mythologie mag zich volledig concentreren zonder echte andere afleidingen. Het is eenvoudig maar zeer goed gedaan met een ruimdenkende benadering van wat echt een bijna onmogelijk concept is om op elk niveau zeer serieus te nemen.

Er is een visuele opflakkering en zeldzame empathie voor het beest in het midden die de tekortkomingen van het script meer dan compenseert. Want zoals het hoort, is het aanklampende beest ook veruit de grootste troef van de film, zelfs in die scènes waarin de boeman niet in beeld is. Er zijn hier lagen en nuances die, zoals ze worden teruggetrokken en onthuld, Roar Uthaugs film een steeds melancholischer toon geven en zinspelen op de manier waarop de modernisering van de samenleving tradities en culturen uitholt. Wat het einde van de film ook zo ongelooflijk effectief en verrassend ontroerend maakt.